Azja.



Azja - część świata, razem z Europą tworząca Eurazję, największy kontynent na Ziemi. Sąsiaduje z Europą od zachodu, Afryką od południowego zachodu Oceanem Indyjskim i Australią od południowego wschodu, oraz Pacyfikiem od wschodu. Dokładny przebieg zachodniej granicy geograficznej przedstawiony jest w haśle granica Europa-Azja. Obszar Azji to 44 mln km² powierzchni lądów. Azję zamieszkuje 2/3 całej ludności świata.
[Rozmiar: 22080 bajtów]

Azja stanowi - po Europie - najbardziej rozczłonkowaną część świata. Średnia odległość od morza wynosi tu 756 km, maksymalnie ok. 2360 km. Są to wartości największe wśród wszystkich części świata, będące efektem przede wszystkim jej wielkiej rozciągłości równoleżnikowej i południkowej. Łączna długość linii brzegowej Azji wynosi 70,6 tys. km i ustępuje tylko Ameryce Północnej. Półwyspy zajmują prawie 1/5 (19,5%) powierzchni Azji. Największe z nich to: Półwysep Arabski (2730 tys. km²), Półwysep Indochiński (2174 tys. km²), Indyjski (2088 tys. km²), Azja Mniejsza (501 tys. km²), Tajmyr (400 tys. km²), Kamczatka (370 tys. km²) i Koreański (220 tys. km²). Wyspy zajmują stosunkowo niewiele, bo tylko 6,17% obszaru Azji. Jest jednak wśród nich największy na świecie Archipelag Malajski, zajmujący prawie 1,7 mln km² (z Borneo 735,9 tys. km², Sumatrą 433,8 tys. km², Celebesem 189 tys. km² i Jawą 126,7 tys. km²), nadto Filipiny (300 tys. km², z wyspą Luzon 105,7 tys. km² i Mindanao 95,6 tys. km²), archipelag Wysp Japońskich (369 tys. km², z Honsiu 230,5 tys. km² i Hokkaido 77,9 tys. km²), a także Sachalin (76,4 tys. km²), Cejlon (65,6 tys. km²), Tajwan (35,8 tys. km²), Hajnan (34,1 tys. km²), archipelagi: Ziemi Północnej (37,9 tys. km²), Wysp Nowosybirskich (38,5 tys. km²). Między półwyspami i wyspami Azji znajduje się wiele głęboko wciętych zatok i przybrzeżnych - otwartych, półzamkniętych lub zamkniętych - basenów morskich. Najważniejsze z nich znajdują się na Oceanie Atlantyckim i są to Morza: Śródziemne, Czarne, Karskie, Łaptiewów, Wschodniosyberyjskie, Czukockie, Beringa, Ochockie, Japońskie, Żółte, Wschodniochińskie, Południowochińskie, Arabskie, Czerwone, tzw. Indonezyjskie Morze Śródziemne (nazwa obejmująca łącznie wszystkie morza wokół Archipelagu Malajskiego i Filipin) oraz Zatoki: Bengalska i Perska.